W okresie II wojny światowej Zamek był zamieszkiwany przez ordynata Potockiego i pozostawał w dobrym stanie użytkowym. Ordynat Alfred Potocki, opuścił Łańcut 23 lipca 1944 r. Już będąc
w Krakowie, mianował stamtąd pełnomocnikiem dóbr łańcuckich oficjalistę Juliusza Wiercińskiego. 30 lipca 1944 r. do miasta wkroczyła Armia Czerwona.
Uważa się iż zawieszone przy bramach do parku, przez Juliusza Wiercińskiego, tabliczki z napisem po rosyjsku: „Музей Польского Народа” сzyli „Muzeum Narodu Polskiego” uratowały obiekt od rosyjskiej grabieży.
W dniu 3 listopada 1944 roku na Sali Balowej Zamku odbyło się „wielkie święto ludowe” – centralne uroczystości zakończenia reformy rolnej w powiecie łańcuckim, w których uczestniczyli przedstawiciele najwyższych władz państwowych – delegacja rządu PKWN,
z premierem Edwardem Osóbką-Morawskim na czele, który ponoć osobiście skuwał herb Lubomirskich (nie Potockich) umieszczony nad wejściem głównym. Zawisło w tym miejscu godło Polski. Od tej pory obiekt był udostępniony zwiedzającym.
To był jednak dopiero początek wydarzeń, o wielce niechlubnym przebiegu, jakie miały miejsce w Muzeum w ciągu kilku pierwszych lat władania ludowego państwa.
Rozdział opisuje szczegółowo te wydarzenia.